بررسی برآورد دمای سطح زمین از اطلاعات ‏‎avhrr‎‏ در منطقه جنوب غربی ایران

شناخت دمای سطح زمین برای بسیاری از مطالعات محیطی، اقلیمی، کشاورزی لازم و ضروری می نماید. استفاده از باندهای حرارتی ماهواره یک روش جالب و قابل قبولی را برای اندازه گیریهای مداوم و جهانی از این پارامتر اقلیمی را پدید آورده است. دو مسئله عمده در استفاده از داده های ماهواره ای در استخراج دما وجود دارد که عبارتند از: تاثیرات جوی و قابلیت انتشار سطح زمین که برای تصحیح تاثیرات این عوامل روشهای مخلتفی ارائه شده است. استفاده از داده های زمینی روش مناسبی برای کالیبره کردن داده های دمایی ماهواره از این تاثیرات می باشد که خود نیازمند اندازه گیریهای دما در سطح زمین و همزمان با گذر ماهواره می باشد. علاوه بر این روش، مدلهای متعددی با ضرایب ثابت برای تصحیح عوامل فوق و برای سنجنده های مختلف از جمله سنجنده ‏‎avhrr‎‏، در نواحی مختلف جهان ارائه شده است. در این تحقیق که از تصاویر سنجنده ‏‎avhrr‎‏، برای استخراج دما در جنوب غرب ایران استفاده شده، به دلیل عدم اندازه گیری مداوم دمای سطح زمین در ایستگاههای هواشناسی، منطقه مورد مطالعه، از دو مدل الیویری دو پرایس با ضرایب ثابت بهره برده شد. برای تصحیح اثرات جوی بر روی تصاویر دمایی از ضرایب ثابت دو مدل و روش ‏‎spltt window‎‏، و برای برآورده قابلیت انتشار سطح، با توجه به زمان تصویر، از ضرایب محاسبه شده و ازکونز استفاده گردید. دقت برآوردهای ماهواره ای با استفاده از اندازه گیریهای زمین که در عمق 5 سانتیمتری صورت می گیرد، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصله نشان دهنده همبستگی بالا بین دمای برآورده شده از مدلهای بکار رفته و اندازه گیریهای زمین در تصاویر شب و با کمی اختلاف در تصاویر روز می باشند. آزمون آماری ‏‎t‎‏ بین میانگین دماهای برآورده شده از مدل پرایس و اندازه گیریهای عمق 5 سانتیمتری در تمامی تصاویر مورد مطالعه، اختلاف معناداری نشان می دهد. اما در مدل الیویری، در بعضی از تصاویر این اختلاف معنادار و در برخی دیگر معنادار نمی باشد. بهرحال آنچه مسلم است نتایج بدست آمده در این تحقیق نشان می دهد که امکان بر آورد دما از تصاویر سنجنده ‏‎avhrr‎‏ بوده، اما کالیبره کردن این داده ها از تاثیرات عوامل یاد شده و همچنین اظهار نظر در مورد دقت آن نیازمند اندازه گیریهای دقیق دمای سطح زمین در زمان گذر ماهواره می باشد.